22 Kasım 2011 Salı

Fas hakkında herşey

Tarih İ.Ö. XI. Yy.’dan başlayarak Fenikeliler Fas turları kıyılarında Ticaret kolonileri kurdular, demir kullanımıyla bağcılığı getirdiler.İ.Ö. III. Yy’dan başlayarak ülkenin kuzeyine Mağripliler, güneyinde bugünkü Berberiler’in ataları olan Gaetullar yerleşti. Mağrip krallığı ya da Moritanya İ.S 40’ta Romalılar tarafında ilhak edildi; 42’de Claudius Moritanya’nın batı yarısını batı bölümünden ayırarak Roma turları Fas’ı kurdu; o tarihlerde yalnız kuzey ovaları işgal altındaydı. İmparatorluk dağlıların baskısı altında sınırlarını Lukkos’a dek geri çekmek zorunda kaldı ama boşaltılan bölgelerde roma uygarlığı devam etti ve hristiyanlık yayıldı.Vandal akını Roma’nın ülke üzerindeki egemenliğine son verdi; yalnız Septem Fratres 534’ten 709’ a kadar Bizanslı kaldı. Dil Resmî dilleri Arapça olmasına rağmen devlet dairelerinde Fransızca kullanılmaktadır. Halk arasında kullanılan Arapça'ya Darija denilir ve diğer Arap ülkeleriyle karşılaştırıldığında değişiktir. Aynı zamanda ülkede yoğun olan Berberilerinde kullandığı farklı diller bulunmaktadır. Bunlarin basında Sheluh veya Shelha dili, güneyde Sousi halkı tarafından konuşulmakta, Kuzeyde ise Tamazigt dili kuzey berberileri tarafından kullanılmaktadır. Ülkenin kuzey kesimi İspanyollarin etkisi altında kaldığından buralarda İspanyolca konuşanlara rastlamak mümkündür. Ekonomi Ülkede tarıma dayalı besin endüstrisi kollarının yanı sıra, kimya ve gübre sanayi ile küçük el sanatları gelişmiştir. Yeraltı kaynakları ülke ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Fas'ta çıkarılan madenlerin başında fosfat gelir. Fosfat dışında, manganez, arsenik,nikel, kobalt ve demir de bulunmaktadır. Ayrıca az miktarda kömür ve petrol gümüşlü kurşun da çıkarılır. Ülke sanayinin ihtiyacı olan enerji büyük ölçüde hidroelektrik santrallerden sağlanı tatil r. Nüfus Nüfusun büyük bir bölümü Berberilerden oluşur; Berberilere Ortaçağ’dan bu yana, bir çok kez arap göçmenler de katılmıştır; Berberice ağızları halkın üçte birince konuşulsa da (özellikle dağlık kesimlerde) araplaşma sürmektedir. Daha düne kadar özel bir öbek oluşturan Fas’taki Musevi nüfus, 1956’da başlayan göçler sonucu bütünüyle ortadan kalktı. Sömürge döneminde çok olan Avrupalıların sayısı günümüzde sayısı 50.000’i aşmamaktadır. (Avrupalılar daha çok Rabat ve Casablanca’da toplanırlar).Çeşitli doğal çevrelerin çok eşitsiz yapılaşma sunması sonucunda nüfus, ülke içinde çok düzensiz olarak dağılım göstermektedir. Çorak ya da çöl bölgelerinin hemen hemen ıssız olmasına karşın Akdeniz turları kesimi ovaları ya da Atlas Okyanusu’na yakın kuzey kesimlerdeki ovalar oldukça yoğun nüfus barındırmaktadırlar. Rif ve Anti Atlaslar gibi bazı dağ kütlelerinin de nüfusu yoğundur. Kentleşmede çok eşitsizdir; Kuzey Fas’ın Atlas Okyanus’u kesiminde, özellikle Casablanca-Kenitra ve Fas-Rabat eksenlerinde kentleşme yoğundur. Bununla birlikte, kentleşme hızla ilerlemektedir 1926’da nüfusun % 10’dan azı kentlerde yaşarken 1981’de bu oran yaklaşık % 40’ çıktı. Casablanca, Rabat, Asfi, ya da Agadir gibi modern kıyı kentlerinin gelişmesi, Fas ve Marakeş turları gibi iç kesimlerdeki geleneksel eski kentlerde oranla çok daha belirgindir.Nüfus artışı hızlıdır 20. yüzyılın başında Fas’ın nüfusu 5 milyondan azdı; 1954’te 10 milyona ulaşan nüfus 1985-1990 yıllarında 22 milyona ulaştı ve bu rakam günümüzde 33 milyonun üzerinde seyir etmektedir. Doğal nüfus artış oranı% 3 dolaylarındadır; aile planlaması siyaseti sayesinde doğumlar azalmaya başladıysa da, gene de doğum oranı çok yüksektir. Fas genç bir nüfusa sahiptir 15 yaşından küçükler toplam nüfusun yarısına yakınını oluşturmaktadırlar.Fas Turları

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder